Günümüzde geliştirilen insansı robotların birçoğu yürümek, oturmak ve zıplamak gibi temel aktiviteleri kolaylıkla gerçekleştirebiliyor. Sırada bu aktiviteleri insanlaştırmak var gibi gözüküyor. Yapay zekâ araştırmacıları, robotlara bir futbol maçı oynatmayı hedefliyor. Belki de ilerleyen günlerde robotlara özel bir “Şampiyonlar Ligi” görmemiz mümkün olabilir. Peki, kulağa oldukça garip gelen bu amacın arkasında ne yatıyor?
Koşmaya Çalışan Robotlar
Sophia gibi birçok robotun rahatlıkla yürüdüğünü videodan da görebiliyoruz. Ancak buradaki en önemli nokta temel aktivitelerin hiçbiri insanların yaptığı gibi gerçekleştirilemiyor olması. Örneğin, fiziksel olarak insandan ayırt edilemeyecek bir robot yapılsa yürüyüşünden ve koşusundan rahatlıkla ayırt edilebilir. Bunu geliştirmek için araştırmacılar tüm vücut koordinasyonu gerektiren futbolu kullanmayı hedefliyor.
Geçtiğimiz günlerde Science Robotics dergisinde yayınlanan çalışma ilk başta birçok yapay zekâ araştırmacısına saçma gözükse de, detaylı incelenince robotların insanlaştırılması için çok önemli bir adımdan söz ettiği fark ediliyor. Robotlara futbol oynatmanın gerekliliğinden bahseden makalede futbolun temellerini öğretmenin bir gün robotların dünyamızda daha doğal ve daha insani yollarla hareket etmesine yardımcı olabileceğini vurguluyor.
Futbolu ‘çözmek’ için, yapay zekâya giden yolda birçok açık problemi gerçekten çözmeniz gerekiyor. Yapay zekâ için gerçekten zor olan mekanik uzuv koordinasyonunu insan gibi kontrol etmek ve hem düşük seviyeli beyin motor kontrolünde hem de uzun vadeli planlama gibi şeylerde ustalaşmak. DeepMind araştırma bilimcisi Guy Lever
Futbolcu Robotlar
Bir yapay zekânın gerçekten insana benzeyebilmek için vücuttaki her şeyi yeniden oluşturması gerekiyor. Buradaki en zorlayıcı kısım insanların birçok detayı üzerine düşünmeden gerçekleştirmesi olabilir. Örneğin, hareketli bir topla bağlantı kurmak için her bir uzuv ve kası tam olarak nasıl hareket ettireceğimizi hiçbir şekilde düşünmeyiz ancak yine de çoğu zaman topa başarılı bir şekilde dokunabiliriz.
Amerika merkezli yapay zekâ şirketi DeepMind’in 56 eklem noktası ve kısıtlı bir hareket aralığı ile gerçek insanlardan yola çıkılarak geliştirdiği insansı robotların tek bir görevi bulunuyordu: Koşmak veya topa vurmak. Bu görev için algoritmalar deneme-yanılma yöntemi ile öğrenmesini gerçekleştiriyor. Bunun sonucunda ise araştırmacılar yapay zekânın bu görevlerin koordinasyonunu gerçekleştiremediğini fark ediyor.
Bu problemi ortadan kaldırabilmek için DeepMind araştırmacıları, yapay zekâ modelini daha insan benzeri hareket modellerine yönlendiren bir öğretim yöntemi olan Nöral Olasılıklı Motor İlkellerini (Neural Probabilistic Motor Primitives – NPMP) kullandı (Wired).
Nöral Olasılıklı Motor İlkelleri (Neural Probabilistic Motor Primitives – NPMP) Nedir?
Yeni geliştirilen bu öğrenme yöntemi ile algoritmalar izleyerek öğreniyor. Robotlar; koşma, top sürme ve topa vurma gibi temel aktiviteleri insanlardan gelen verilere göre taklit ediyor. Daha sonrasında bu verilerin analizi ile birlikte öğrenme başlatılıyor ve diğer robotların da arkadaşlarını taklit etmesi sağlanıyor. Bu şekilde belli bir grup tarafından insansı aktiviteler izleme yoluyla öğreniliyor. MindBehind araştırmacısı Lever, bu izleme görevlerinin giderek daha karmaşık görevlere dönüştürülerek robotların geliştirilebileceğini düşünüyor.
NPMP yöntemiyle simülasyon oyuncularının eğitimi tamamlandığında kıyasıya mücadelenin zamanı gelmişti. Bu simülasyon maçlarda her takım iki veya üç kişiden oluşuyordu ve oyuncuların tek amacı gol atmaktı. Her ne kadar kısmen başarılı bir model geliştirilmiş olsa da bazı maç anları oldukça komik sonuçlandı. Oyuncular ileriye doğru koşmaya çalışırken bazı durumlarda “kendilerini yere attılar”. Atılan goller ise karmaşık pas hareketlerinden değil, sahadaki “rastgele” vuruşlardan ve haritanın sınırlarından geri tepen toplardan kaynaklandı.
Ajan Robotlar
NPMP öğrenme yöntemiyle birlikte yapay zekâ gerçek insanlardan ayırt edilemeyecek bir duruma getirilebilir. Başka bir deyişle belki de gelecekte aramıza karışan robot ajanlar ile karşılaşabiliriz. Fiziksel görünümün de insana benzetilmesinin tamamlanmasının ardından NPMP öğrenme yöntemiyle geliştirilen robotlar yürüme, koşma ve zıplama gibi temel aktiviteleri aynı bir insanmış gibi gerçekleştirebilir. Bu durum her ne kadar imkânsız gibi gözükse de gelişen teknoloji robot ajanlara hazır olmamız gerektiğini gösteriyor.